Pięć miast w Polsce, które dołączyły do inicjatywy Unii Europejskiej mającej na celu stworzenie miast neutralnych dla klimatu i inteligentnych do 2030 roku, przedstawiając swoje zobowiązania do osiągnięcia celów dotyczących neutralności klimatycznej, wzięły udział w spotkaniu na Krajowym Forum Miejskim. To wydarzenie, które miało miejsce 6 grudnia 2023 roku w siedzibie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, ma kluczowe znaczenie z perspektywy społecznej, urbanistycznej i ekonomicznej. Badania przeprowadzone przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy pokazują, że Polska każdego roku traci około 6 mld zł z powodu ekstremalnych zjawisk pogodowych, a w ciągu ostatnich prawie dwóch dekad te zjawiska spowodowały bezpośrednie straty wynoszące około 115 mld zł.
Łódź, Kraków, Warszawa, Wrocław i Rzeszów, będące uczestnikami projektu CapaCITIES, dzieliły się swoimi doświadczeniami, napotkanymi wyzwaniami oraz efektywnymi metodami działania podczas sesji dyskusyjnej związanej z realizacją misji w Polsce. To spotkanie miało miejsce w ramach Krajowego Forum Miejskiego 6 grudnia 2023 roku. Podczas podsumowania swoich prezentacji, przedstawiciele tych pięciu polskich miast przedstawili swoje postulaty, które koncentrowały się na apelu o efektywne wsparcie w osiąganiu celów zapisanych w Porozumieniu Paryskim i Agendzie Zrównoważonego Rozwoju. Wśród uczestników panelu znaleźli się:
- Grzegorz Grzybczyk, kierownik projektu „Misja 100 miast neutralnych dla klimatu i inteligentnych”, Urząd Miasta Krakowa
- dr Anna Wierzbicka, Dyrektor Wydziału Kształtowania Środowiska, Urząd Miasta Łodzi
- Dorota Zawadzka-Stępniak, Dyrektor Biura Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy
- Agata Szpiech, Kierownik oddziału Klimatu i Środowiska, koordynatorka Zespołu ds. neutralności klimatycznej i smart city, Wydział Klimatu i Środowiska, Urząd Miasta Rzeszowa
- Grzegorz Synowiec, Zastępca Dyrektora Wydziału Klimatu i Energii Urzędu Miejskiego Wrocławia, Urząd Miasta Wrocławia.
Dyskusję w sali plenarnej Krajowego Forum Miejskiego, poprzedziło przemówienie Pana Patricka Child’a, Zastępcy Dyrektora Generalnego DG ENVI w Komisji Europejskiej (Managera Misji).’
Następnie, po zakończeniu panelu dyskusyjnego, odbyło się dodatkowe spotkanie dedykowane reprezentantom pięciu miast, Urzędów Marszałkowskich, przedstawicielom głównych ministerstw oraz innym zainteresowanym stroną zaangażowanym w realizację misji w Polsce. Sesję otworzyła Hanna Gronkiewicz Waltz, przewodnicząca Zarządu Misji Miast. Obrady prowadził dr hab. inż. Krystian Szczepański, pełniący funkcję dyrektora w Instytucie Ochrony Środowiska – Państwowym Instytucie Badawczym.
„Aktualnie trwają prace legislacyjne, aby miasta, które mają 20 tys. mieszkańców lub więcej, były zobowiązane do opracowania miejskich planów adaptacji do zmian klimatu, zwanych MPA. Zapisy zawarte w tym dokumencie będą musiały mieć przełożenie na wszystkie pozostałe dokumenty strategiczno-planistyczne w danej jednostce samorządu terytorialnego, m.in. strategię rozwoju gminy, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Pozwoli to na bardziej holistyczne spojrzenie zarówno na samo planowanie przestrzenne, ale też integralne podejście do działań adaptacyjnych i mitygacyjnych na danym obszarze” – mówi dr hab. inż. Krystian Szczepański, dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
W trakcie tego spotkania zorganizowano również warsztat, który miał na celu zbadanie, jak różne aspekty Misji UE są związane z obowiązkami ministerstw, instytucji rządowych oraz samorządów wojewódzkich, a także rozważenie sposobów optymalizacji tego systemu. Uczestnicy zostali podzieleni na trzy grupy: przedstawicieli resortów i instytucji rządowych, regionów, oraz miast biorących udział w Misji, aby umożliwić analizę i dyskusję z tych trzech fundamentalnych perspektyw.
„Rozpoczynamy drugą fazę projektu CapaCITIES w ramach programu Horyzont Europa – zwiększenie krajowego wsparcia dla miast neutralnych klimatycznie” – mówi Izabela Juszko, kierownik projektu
z ramienia Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego. – „Wraz z realizacją celów europejskiej Misji Miast, zagłębiamy się w krajobraz budowania wielopoziomowej polityki klimatycznej w Polsce. Przyglądając się przykładom z innych krajów Europy, wnioskujemy, że kluczowa rola i zaangażowanie interesariuszy wpływają na efektywne budowanie platformy porozumienia dla transformacji w kierunku neutralności klimatycznej”.
W projekcie CapaCITIES, kierowanym przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z Politechniką Warszawską, powstały grupy robocze opracowujące model współdziałania dostosowany do specyfiki Polski. Na poziomie regionalnym kluczowa jest wymiana wiedzy między lokalnymi podmiotami. W zakresie działań resortów istotne jest zarządzanie środkami finansowymi, optymalizacja procesów prawnych i umacnianie pozycji interesariuszy. Projekt ma na celu odkrywanie, jak współpraca różnych perspektyw może przyczynić się do transformacji Polski w kierunku neutralności klimatycznej. Przemyślana platforma współpracy ma na celu ułatwienie miastom implementacji lokalnych strategii klimatycznych, wspieranie regionów w koordynacji regionalnych działań na rzecz ochrony klimatu, oraz pomaganie ministerstwom w osiąganiu celów Porozumienia Paryskiego i ustalaniu priorytetowych celów klimatycznych dla Polski.
„Chcemy wykazać, że potrzebna jest nie tylko współpraca międzyresortowa, między regionami i między miastami dążącymi do neutralności klimatycznej, ale również niezwykle istotna jest koordynacja
i współpraca między tymi poziomami zarządzania rozwojem oraz potrzebą innowacji w tym zakresie” – mówi dr inż. Katarzyna Rędzińska z Politechniki Warszawskiej, moderator warsztatów, kierownik projektu z ramienia Politechniki Warszawskiej.
CapaCITIES to dwuletni projekt, angażujący ponad 60 różnych podmiotów, mający na celu wspieranie realizacji #MissionCities w ramach programu Horyzont Europa na poziomie krajowym. Projekt obejmuje 15 krajów partnerskich, w tym Polskę, oraz 6 krajów wspierających w Europie. Jego głównym zadaniem jest promowanie i ułatwianie wdrażania celów Misji Miast w tych krajach, poprzez koordynację i współpracę międzynarodową.
Źródło: Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy
