Od stycznia 2022 roku wchodzą w życie nowe obostrzenia przyjęte w uchwałach antysmogowych. W województwach śląskim i podkarpackim, obowiązującym stanie się przepis mówiący, iż można eksploatować tylko kotły użytkowane krócej niż 10 lat (do tej pory należy wymienić starsze i nieposiadające tabliczki znamionowej).
Nie są to jedyne zmiany, bowiem od nowego roku w łódzkim nowe piece/kominki muszą spełniać wymagania ekoprojektu (dyrektywy unijnej, która określa normy emisji zanieczyszczeń przez urządzenia grzewcze), zaś w budynkach podłączonych do sieci ciepłowniczej można eksploatować tylko kominki z normami ekoprojektu.
W czternastu województwach
Styczniowe zmiany będą kolejnymi realizacjami zapisów uchwał antysmogowych, a kolejne mają wejść w życie w następnych latach. Przy czym do tej pory takie akty prawne uchwaliło 14 województw: śląskie, małopolskie, mazowieckie, wielkopolskie, dolnośląskie, lubuskie, opolskie, podkarpackie, zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie, świętokrzyskie, łódzkie oraz lubelskie. Na taki krok nie zdecydowały się jeszcze dwa województwa: podlaskie i warmińsko-mazurskie.
Zgodnie z Prawem Ochrony Środowiska z 27 kwietnia 2001 na podstawie art. 96 sejmiki danego województwa mogą przyjmować Uchwały antysmogowe ograniczające przede wszystkim palenie węglem w regionie.
Przepisy te nakładają na mieszkańców danego regionu określone przez samorząd obowiązki dotyczące użytkowanych źródeł ciepła i montażu instalacji grzewczych w nowych budynkach. Ograniczenia i zakazy określone w uchwałach dotyczą wszystkich użytkowników urządzeń o mocy do 1 MW, w których następuje spalanie paliw stałych, czyli użytkowników kotłów oraz pieców i kominków na paliwo stałe (paliwa węglowe i biomasowe).
Co już obowiązuje?
Na podstawie już wprowadzonych przepisów od 2017 roku w województwach: małopolskim, mazowieckim i śląskim nowe kotły, piece i kominki muszą spełniać wymagania ekoprojektu. Dodatkowo m.in w Śląskiem, od 2017 nowe kotły muszą spełniać wymagania min. 5 klasy.
Ten sam przepis obowiązuje od 1 lipca 2018 roku mieszkańców województwa dolnośląskiego, zaś radni województwa podkarpackiego obowiązek montowania kotłów klasy piątej wprowadzili w 2019 roku. Wielkopolan od maja 2018 roku obowiązuje przepis mówiący o tym, iż nowe kotły muszą spełniać normy unijne i być kotłami automatycznymi lub zgazowującymi.
Jak wydać przepisy zaczynają obowiązywać w różnych regionach w różnym czasie. Jednak największym sukcesem wprowadzenia tego prawa jest wyeliminowanie mułów i flotów oraz mieszanek z ich udziałem w zdecydowanej większości województw.
Kraków był pierwszy
Również węgiel znalazł się na cenzurowanym, stąd też wprowadzane w niektórych gminach zakazy palenia nim w piecach. Jako pierwsze miasto w Polsce, na pożegnanie z węglem i drewnem zdecydował się Kraków, który od września 2017 roku wprowadził całkowity zakaz spalania węgla oraz drewna.
W kolejce są już inne miasta m.in. Sopot, gdzie zakaz palenia paliwem stałym ma wejść w życie w 2024 roku, we Wrocławiu zakaz opalania węglem ma obowiązywać od 2028 roku, podobnie jak w dolnośląskich kurortach takich jak Kudowa, Lądek, Polanica, Szczawno, Cieplice, Duszniki, Jedlina.
Warszawy pożegnanie z węglem
Od października 2023 roku w Warszawie ma wejść w życie zakaz palenia węglem. Taki przepis ma zostać wprowadzony także w powiatach: grodziskim, legionowskim, mińskim, nowodworskim, piaseczyńskim, pruszkowskim, otwockim, warszawskim zachodnim i wołomińskim od 2028 r.
W nowych przepisach dotyczących zakazu spalania węgla przewidziano także wyłączenia. Mieszkańcy, którzy do 31 grudnia 2021 zainstalowali kotły i kominki spełniające wymogi ekoprojektu będą mogli w nich palić paliwami stałymi do końca ich żywotności.
Na Mazowszu już od listopada 2017 r. obowiązuje uchwała antysmogowa. Zgodnie z jej zapisami wszystkie nowe kotły na paliwa stałe instalowane po 11 listopada 2017 r. muszą spełniać wymagania tzw. ekoprojektu. Od lipca 2018 r. na Mazowszu obowiązuje także zakaz spalania części paliw stałych – węgla brunatnego, mułów i flotokoncentratów.
Podczas szczytu klimatycznego COP26 w Glasgow padła deklaracja, że do 2040 roku Polska odejdzie od węgla.
