Badania naukowców z Uniwersytetu w Queensland w Australii wykazały, że istnieją na Ziemi gatunki drzew, które żywią się metalami ciężkimi. Jeden z takich gatunków drzew rośnie na wyspie Nowa Kaledonia na Pacyfiku.
Zazwyczaj drzewa nie lubią towarzystwa metali ciężkich takich jak nikiel czy cynk. Dlatego nie zobaczymy lasów obok złóż ród tych metali. Jednakże istnieje na świecie grupa drzew, które rosną na glebach metalonośnych. Grupa takich drzew nosi nazwę hiperakumulatorów. Drzewa z tej grupy są zdolne gromadzić metale ciężkie nie tylko w korzeniach, ale także w częściach rosnących na powierzchni.
Grupa naukowców z Uniwersytetu Queensland w Australii badała gatunek drzewa Pycnandra acuminata, które rośnie na wyspie Nowa Kaledonia na Pacyfiku. Pochłania ono nikiel, który – jak sądzą badacze – Pycnandra acuminata używa do obrony przed owadami. Kora tego drzewa ma niespotykany niebiesko – zielony kolor i zawiera 25 proc. niklu.
„Pycnandra acuminata jest wysokim drzewem – ma ponad 20 m wysokości. Jest również rzadkim, rosnącym w lasach deszczowych gatunkiem należącym do grupy hiperakumulatorów” – powiedział dr Anthony van der Ent, jeden z badaczy z Uniwersytetu w Queensland.
„Badania tego gatunku drzewa były wyzwaniem, bo rośnie ono bardzo powoli i potrzeba wielu lat, żeby wydało ono kwiaty, a potem nasiona. Gatunek tego drzewa jest zagrożony przez wycinkę z uwagi na powiększające się tereny kopalń”.
Wewnątrz drzewa
Odkrycie niezwykłych właściwości Pycnandra acuminata miało miejsce w 1970 roku i od tego czasu naukowcy z całego świata zaczęli interesować się drzewami wchłaniającymi metale ciężkie. Drzewo Pycnandra acuminata zostało przebadane w Hamburgu przy użyciu promieni rentgenowskich i synchrotronu.
„Badanie drzewa przez zwyczajny mikroskop umożliwia co prawda spojrzenie w jego głąb i strukturę. Jednak nie umożliwia zaobserwowania tego co dokładnie zachodzi wewnątrz takiego drzewa” – wyjaśnia dr Kathryn Spiers, która również była w grupie badaczy z Australii.
Dr Spiers zastosowała technikę, która pozwala na prześwietlenie próbek przed tym jak zostanie ona zniszczona przez promienie X.
„W synchrotronie, który zastosowaliśmy do badań, światło jest bardzo jasne. Detektory są bardzo czułe i potrafią zeskanować próbkę zanim zostanie ona zniszczona przez promienie rentgena”.
Po badaniu naukowcy byli w stanie złożyć ze sobą wszystkie zeskanowane obrazy w jeden. Naukowcy nadal badają Pycnandra acuminata i wciąż nie są pewni jak to się dzieje, że akurat ten gatunek drzewa jest w stanie rosnąć na ziemi zanieczyszczonej metalami ciężkimi. Jednak najprawdopodobniej zjawisko to nie jest efektem działalności człowieka.
„Ewolucja hiperakumulatorów trwała miliony lat. Te rośliny w jakiś sposób potrafią wyrastać na glebie bogatej w metale ciężkie” – powiedziała van der Ent.
Naukowcy są przekonani, że badania nad hiperakumulatorami pozwolą w przyszłości walczyć z zanieczyszczeniem gleby w metale ciężkie – szczególnie, gdy jest to spowodowane jest to działalnością człowieka.
Źródło: BBC, pap.pl