Gleby zanieczyszczone metalami stanowią istotne zagrożenie dla środowiska. Zazwyczaj metale zostają unieruchomione w warstwie powierzchniowej gleby. Ze względu jednak na znaczną siłę wiązania pozostają one problemem na długo po wyeliminowaniu źródła zanieczyszczenia. Szczególnie, że mają one szkodliwe działanie na ludzi i zwierzęta. Ponadto, zanieczyszczenia chemiczne gleb wpływają negatywnie na bytujące w nich organizmy żywe, powodując eliminację gatunków wrażliwych, a nadmierny rozwój organizmów opornych. Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi stanowi potencjalne źródło zagrożenia dla roślin rosnących na tych glebach oraz dla wód podziemnych będących często źródłem wody pitnej. Szczególnie niebezpieczne z punktu widzenia ekologicznego są zwiększone koncentracje metali ciężkich w warstwie ornej gleb przeznaczonych do produkcji rolniczej ze względu na możliwość przedostania się metali przez system korzeniowy do jadalnych organów uprawianych roślin, co stanowi nie tylko poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt, ale także przyczynia się do obniżenia jakości żywności.
W przypadku zaistniałego zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi należy zastosować odpowiednie ich wykorzystanie rolnicze, natomiast w stosunku do gruntów o bardzo silnym zanieczyszczeniu, dokonać zmiany formy ich użytkowania. Można także przeprowadzić remediację (poddanie gleby, ziemi i wód gruntowych działaniom mającym na celu usunięcie lub zmniejszenie ilości substancji niebezpiecznych) lub rekultywację (oczyszczenie gleb różnymi metodami w celu przywrócenia zdegradowanym gruntom ich wartości użytkowych).
Zabiegi agrotechniczne zmierzające do ograniczenia pobierania metali ciężkich przez rośliny, wydają się być najwłaściwszym sposobem ich rekultywacji. Najczęściej wykorzystywaną w rolnictwie metodą jest wapnowanie. Zaletą tej metody jest możliwość jej stosowania na dużych obszarach gruntów rolnych, a także to, że jest ona stosunkowo niedroga i prosta w realizacji.
Jednak stopień degradacji jak i obszar nie zawsze pozwalają na zastosowanie takiego rozwiązania. Stąd coraz popularniejsze biologicznie aktywne preparaty zawierające drobnoustroje zwiększające efektywność rozkładu związków ropopochodnych typu benzyna i oleje mineralne. Jeszcze inną metodą jest tworzenie instalacji wraz z systemem oczyszczenia i powtórnego uszlachetnienia ekstraktów, celem ich ponownego wykorzystania.
9 maja w ramach Śląskiego Festiwalu Innowacji odbyła się konferencja pn. Inteligentna Zielona Gospodarka – przyszłościowe technologie środowiskowe. Konferencja zorganizowana została przez Główny Instytut Górnictwa.
Podczas konferencji omawiano nowe, przyszłościowe technologie środowiskowe, wspierające rozwój gospodarki obiegu zamkniętego. Prezentowane były również rozwiązania, które powstały w GIG, m.in. technologia oczyszczania gleb z metali ciężkich z zastosowaniem biodegradowalnych preparatów chemicznych, opracowana we współpracy z firmą Eco RGS.
Firma ta realizuje m.in. projekt B+R p.n. „Autorska technologia optymalizacji procesu oczyszczania/unieszkodliwiania gruntów zanieczyszczonych metalami” współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Efektem tego było opracowanie technologii mikrobiologicznej ekstrakcji metali ciężkich z gruntów zanieczyszczonych i opracowanie technologii stabilizacji chemicznej metali ciężkich w gruncie za pomocą bakterii degradujących mocznik.
Źródło: GIG, Eco RGS, „Remediacja i rekultywacja gruntów rolnych objętych oddziaływaniem przemysłu hutniczego” – Janusz Rosada i Marta Przewocka.