Jesteśmy coraz bardziej świadomi zagrożeń jakie niesie ze sobą globalne ocieplenie. Staramy się działać proekologicznie, nikogo nie dziwi segregacja śmieci czy recykling zużytych materiałów, ale rzadko mówi się o tzw. RECYKLINGU ENERGII.
Od wielu lat za prospołeczną i proekologiczną działalność uważa się odzysk surowców wtórnych ze strumienia odpadów. Jednak mimo wzrostu świadomości ekologicznej, we wszelkiego rodzaju akcjach nadal pomija się „recykling energii” i nie podejmuje się właściwie żadnych działań i prób, które miałyby na celu odzysk energii, nawet tam, gdzie jest to uzasadnione ekonomicznie i korzystne dla środowiska naturalnego.
Biorąc pod uwagę obecną sytuację i uwarunkowania w systemach energetycznych państw Unii Europejskiej oraz uwarunkowania geopolityczne i ekonomiczne, recykling energii można uznać za działanie szczególnie zasadne.
Czy recykling energii jest możliwy i jak odzyskiwać energię?
Na to pytanie odpowiada projekt LIFE-UrbanWind.PL realizowany w ramach europejskiego programu priorytetego LIFE – Climate Change Mitigatio, współfinansowany przez Komisję Europejską oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Projekt ma na celu pokazać gdzie można odzyskiwać energię mechaniczną i przekształcać ją w energię elektryczną oraz jak to robić. Szczególna uwaga została poświęcona strumieniom powietrza wymuszonych działalnością człowieka w terenach zurbanizowanych. Energia mechaniczna tych strumieni może bowiem zostać przekształcona w czystą, zieloną energię elektryczną.
Aby odpowiedzieć na pytanie gdzie można to zrobić, podjęto próbę usystematyzowania strumieni powietrza wymuszonych działalnością człowieka w przestrzeni zurbanizowanej pod względem miejsc ich występowania oraz pod względem ich charakterystyk i możliwości wykorzystania.
Jeśli chodzi o miejsca, wyróżniono:
❖ obszary miejskie, zabudowane;
❖ strumienie przemysłowe;
❖ tereny zielone kształtowane przez człowieka;
❖ wiadukty, mosty;
❖ tunele kolejowe, przemysłowe, metra, trasy szybkiego ruchu;
❖ ciągi wewnętrzne nieprodukcyjne.
Wykorzystanie strumieni powietrza wymuszonych działalnością człowieka w terenach zurbanizowanych, a zwłaszcza w dużych miastach jest ogromnie istotne, gdyż może stać się jednym ze sposobów na ograniczenie emisji CO2 w przestrzeni zurbanizowanej i znakomicie wpisać się zarówno w dyrektywy EU, jak i w główny cel pakietu klimatyczno-energetycznego Europa Zero emisyjna do 2050 roku. Dodatkowo, przy obecnej dynamice wzrostu cen energii, szczególne znaczenie uzyskują źródła energii odnawialnej, zwłaszcza w systemach rozproszonych.
Wśród źródeł energii odnawialnej istotną pozycję zajmują turbiny wiatrowe niewielkiej mocy z racji tego, że obecnie urządzenia wiatrowe w terenach zurbanizowanych praktycznie nie występują, a mogłyby doskonale współpracować w synergicznych systemach z urządzeniami fotowoltaiki.
Szczególną rolę w działaniach mających na celu poszanowanie i recykling energii odgrywać może wprowadzenie i powszechne stosowanie urządzeń wykorzystujących miejskie strumienie powietrza, tak jak w systemie Urban Wind Power Station (UWPS) zbudowany i przetestowany w projekcie LIFE-UrbanWind.PL, odpowiadającym na zadane we wstępie pytanie JAK odzyskiwać energię.
Urban Wind Power Station (UWPS) to wiatrowe urządzenie prądotwórcze wykorzystujące mechaniczną energię strumieni powietrza wymuszonych działalnością człowieka do produkcji zeroemisyjnej energii elektrycznej.
Spektrum możliwości stosowania UWPS do produkcji zielonej energii z OZE jest bardzo szerokie: dachy i narożniki obiektów przemysłowych, komercyjnych i mieszkalnych, wyniesienia terenu, wewnątrz obiektów typu tunele, mosty i wiadukty.
Zgodnie z taksonomią ekologiczną Komisji Europejskiej do każdej infrastruktury należy podchodzić holistycznie, badając ślad węglowy wytworzony już przy powstawaniu budynku, a nawet przy przygotowaniu gruntu pod nowy budynek , gdy wymagało to rozbiórki starego. Dlatego budynki , które posiadają znaczny ślad węglowy mogą go zneutralizować pobierając do zasilania budynku energię z wiatru czy słońca. A ciągi powietrza wynikające z zabudowy urbanistycznej , które nie istniały w sposób naturalny, to przy wykorzystaniu ich do produkcji czystej energii mogą być traktowane jako „zielony offset budynków ” lub swoisty odzysk energii, która była wydatkowana przy budowie.
Szeroki zakres możliwości stosowania UWPS jest rezultatem jego uniwersalnej konstrukcji. Jest to konstrukcja cylindryczna pozwalająca na montaż w pionie lub w poziomie, przy czym system dyfuzorów wyłapuje strumienie powietrza z dowolnego kierunku, bez konieczności zamiany ustawienia urządzenia.
W projekcie LIFE-UrbanWind.PL zostały zbudowane prototypy bezkolizyjnych, cylindrycznych silników wiatrowych o wysokości do 4 m, które wykorzystują m.in. także „naziemne” ruchy (strumienie) powietrza o nieregularnej charakterystyce do napędzania innowacyjnego generatora z magazynem buforowym energii elektrycznej.
Cylindryczny silnik niweluje pewne wady łopatowych silników wiatrowych, wady które eliminują wiatraki z możliwości wykorzystywania ich blisko zabudowań . Dlatego wykorzystanie energii wiatru zepchnięte poza obszary zabudowane na wolne przestrzenie lądu i na morza może dzięki UrbanWind Power Station powrócić na tereny zurbanizowane.
Oprócz prototypowych, innowacyjnych rozwiazań w budowie silnika i generatora zastosowano także rozwiązanie modułowe w zakresie pędników co pozwala na ich grupowanie na wale obrotowym) z przesunięciem kątowym jako rozwiązanie korzystnie wspomagające wyłapywanie energii wiatru szczególnie przy małych prędkościach strumieni.
W urządzeniu wykorzystano systemy samoredukcji dużych prędkości strumienia. Sposób podłączenia generatora do silnika może różnić się w zależności od miejsca instalacji Urban Wind Power Station.
Układ wykorzystujący kształt i zasadę działania pędnika obrotowego UWPS jest jednocześnie znacznie bardziej elastyczny, łatwiejszy w montażu i kontroli od konwencjonalnej wieży ze śmigłami oraz daje możliwość samoczynnej, automatycznej regulacji prędkości przepływu strumienia powietrza, a w konsekwencji utrzymania w miarę stałej prędkości obrotowej pędników.
W ramach testów sprawdzono 12 urządzeń prototypowych o mocy nominalnej 5kW; 10kW oraz 20 kW.
Testy odbywały się w lokalizacjach, różniących się charakterystyką urbanistyczną i administracyjną oraz potencjalną grupą odbiorców. Sprawdzaliśmy urządzenia na bardzo wysokim budynku ( 34 piętrowy Novotel Warszawa Centrum), niskim budynku ( np. w tartaku Krychów), na kontenerze nowobudowanego osiedla w Kaczkach k. Gdańska, czy bezpośrednio na gruncie , jak na polach golfowych Postołowo Golf Club i Krakow Valley Golf & Country Club. Testy potwierdziły uniwersalność urządzenia.
System produkcji energii elektrycznej i wykorzystanie urządzenia UWPS do jej produkcji to:
- znakomite narzędzie do wspierania przejścia gospodarki w kierunku efektywnie korzystającej z zasobów energii dotąd niewykorzystywanej.
- narzędzie do wspierania rozwoju i realizacji unijnej polityki dotyczącej klimatu,
- katalizator zmian dojścia do gospodarki neutralnej klimatycznie,
- promocja działania na rzecz integracji w zakresie klimatu do praktyki sektorów publicznego i prywatnego,
- większe zaangażowanie społeczeństwa, organizacji pozarządowych i podmiotów lokalnych w działania na rzecz klimatu.
LIFE-UrbanWind.Pl to projekt pilotażowy, który dotyczy zarówno techniki (innowacyjne urządzenie) jak i nowej metody (wykorzystanie strumieni powietrza wymuszonych działalnością człowieka) o konkretnych zaletach w porównaniu z obecnymi najlepszymi praktykami, które mogą być powielane na szeroka skalę w EU.
Równorzędnym celem LIFE-UrbanWind.PL jest jak najdalej idąca edukacja skierowana do bardzo szerokiego spektrum odbiorców od władz ustawodawczych, samorządów, architektów i deweloperów, którzy mają szanse uwzględnić możliwości jakie daje LIFE- UrbanWind.PL już etapie projektowania przestrzeni zurbanizowanej po przedsiębiorców, mających szczególny wpływ na proces komercjalizacji oraz odbiorców bezpośrednich, z uwzględnieniem prosumentów.
Warto możliwość zainstalowania Urban Wind Power Station rozważać już na etapie projektowania i budowy określonych obiektów urbanistycznych oraz uwzględniać je w planach zagospodarowania terenów.
Projekt Life-UrbanWind.PL realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowisk i Gospodarki Wodnej.
Beneficjentem koordynującym jest Fundacja Wspierania Ekologii ECO FOR LIFE (www.eco4life.pl), a współbeneficjentami Instytut Badań Nauk Stosowanych i Nowych Technologii Sp. z o.o., Adorea Sp. z o.o. oraz Gromar Sp. z o.o.
Źródło: materiały prasowe Fundacji Wspierania Ekologii ECO FOR LIFE