Tlenek węgla, potocznie nazywany czadem jest nieorganicznym związkiem chemicznym z grupy tlenków węgla, w którym węgiel występuje na II stopniu utlenienia. Jest gazem bezwonnym, bezbarwnym i nie ma smaku, jest za to wysoce toksyczny. Z uwagi na swoje właściwości nazywany jest czasem “cichym zabójcą”.
Tlenek węgla jest uwalniany w procesie spalania, gdy dostarczana jest ilość tlenu niewystarczająca dla pełnego spalania różnych paliw (drewna, oleju, ropy, benzyny, czy gazu). Jego cechą charakterystyczną jest to, że wiąże się z hemoglobiną dużo szybciej niż tlen (ok. 200-300 razy) czego skutkiem jest blokowanie dopływu tlenu w organizmie. Powstaje karboksyhemoglobina, czyli połączenie tlenku węgla z hemoglobiną. Nawet niewielkie ilości tlenku węgla obecnego we wdychanym powietrzu są niebezpieczne dla zdrowia. Jest on natychmiast wchłaniany do krwiobiegu i powoduje niedotlenienie organizmu. Skutkiem może być śmierć przez uduszenie. Duże stężenie czadu potrafi zabić człowieka w kilka minut. Dodatkowym czynnikiem sprawiającym, że tlenek węgla jest wyjątkowo niebezpieczny jest fakt, że pierwsze objawy zatrucia to zazwyczaj zmęczenie, ból głowy czy nudności. Niezwykle łatwo pomylić je z innymi dolegliwościami chorobowymi.
Tlenek węgla ma zarówno źródła pochodzenia naturalnego jak i te pochodzenia antropogenicznego. Pośród tych pierwszych wymienić należy wybuchy wulkanów czy naturalne pożary roślinności (w których temperatura dochodzi do 1000 °C). Należy także pamiętać, że tlenek węgla produkowany w niewielkich ilościach przez organizmy żywe ma działanie przeciwzapalne. W wyniku działalności człowieka tlenek węgla uwalniany jest przede wszystkim na skutek większości wysokotemperaturowych procesów technologicznych (gdzie paliwem jest głównie węgiel i ropa naftowa) oraz jako efekt uboczny działania silników spalinowych. Spalanie węgla i innych paliw w niewystarczającej ilości tlenu staje się źródłem czadu w urządzeniach grzewczych. Tutaj przyczyną może być awaria urządzenia, niedrożność kominów czy nieprawidłowo funkcjonująca wentylacja.
Najlepszą formą zabezpieczenia się przed możliwością zatrucia tlenkiem węgla jest zakup specjalnych czujników. Przy wyborze urządzenia bardzo istotne jest aby pamiętać o kontroli certyfikatu urządzenia.
