Terminem “kwaśny deszcz” określamy opady atmosferyczne, które w wyniku połączenia z zanieczyszczeniami powietrza uzyskują odczyn kwasowy. Odczyn kwaśnego deszczu jest niższy niż 5,6 pH. Bezpośrednią przyczyną jego powstawania są emitowane do atmosfery gazy, takie jak: dwutlenek siarki, trójtlenek siarki, tlenki azotu, siarkowodór, dwutlenek węgla czy chlorowodór. W wyniku ich reakcji z wodą powstają kwasy mające wpływ na zmianę pH opadów. Emisja powyższych gazów jest zdeterminowana przede wszystkim przez czynniki antropogeniczne (spalanie paliw, produkcja przemysłowa), ale ma też swoje źródła w naturalnych procesach takich jak wyładowania atmosferyczne czy wybuchy wulkanów.
Jednym z podstawowych składowych kwaśnych deszczy jest siarka pod postacią związków chemicznych. Szacuje się, że wskutek działalności człowieka do atmosfery rocznie uwalniane jest 60-70 mln ton siarki. Prawdopodobnie, tyle samo przedostaje się jej do atmosfery w wyniku naturalnych procesów. Kolejnym pierwiastkiem, którego związki w znaczący sposób przyczyniają się do powstawania kwaśnych deszczy jest azot. Źródłem jego emisji są przede wszystkim są elektrownie węglowe, pojazdy silnikowe czy rolnictwo.
Wymienić należy także dwutlenek węgla. Trzeba jednak podkreślić, że jego zdolność do zakwaszenia opadów jest niższa od siarki czy azotu.
Kwaśne deszcze są powszechnie uznawane jako zagrożenie, głównie dla roślin, ale także dla gleby, wód gruntowych, zwierząt oraz ludzi. Ich pojawienie się na konkretnym terenie nie pozostaje bez wpływu na wytwory działalności człowieka, budynki, maszyny czy ważne zabytki (degradacji ulegają wapień i cement). Szczególnie wrażliwe na ich działanie są drzewa (duże uszkodzenia igieł i liści). Zakwaszona gleba charakteryzuje się mniejszą zawartością substancji odżywczych i obecnością metali rozpuszczonych w roztworze glebowym. Zakwaszenie gleb ma natomiast ścisły związek z zakwaszeniem jezior i cieków wodnych co ma bezpośredni, negatywny wpływ na zdrowie i życie ludzi i zwierząt.
Duże zagrożenie jakie niosą ze sobą kwaśne deszcze wynika z ich zdolności do przenoszenia zanieczyszczeń. Wyemitowane gazy mogą wędrować z masami powietrza na znaczne odległości i wracać na ziemię pod postacią opadów w zupełnie innych miejscach.
Najbardziej skuteczną metodą ograniczania występowania zjawiska kwaśnych deszczy jest zmniejszenie emisji związków odpowiedzialnych za ich powstawanie. Dobrą metodą okazał się tzw. handel emisjami zanieczyszczeń, wprowadzony w 1990 roku w Stanach Zjednoczonych. Do 2008 roku emisje tlenków siarki spadły o ponad 60% (porównując z poziomem z roku 1980). Skutecznym rozwiązaniem jest także odsiarczanie paliw i spalin, rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych oraz energetyki jądrowej.
