Fitoremediacja to metoda oczyszczania środowiska, polegająca na wykorzystaniu zdolności konkretnych gatunków roślin do pobierania zanieczyszczeń z gleby, powietrza i wody. Fitoremediacja obejmuje następujące technologie: fitodegradację, fitoekstrakcję, fitostabilizację, fitowolatylizację oraz fitofiltrację.
Fitodegradacja to rozkład zanieczyszczeń, które znajdują się w glebie. Jest on możliwy dzięki metabolicznej aktywności roślin i ma miejsce wewnątrz nich, po pobraniu zanieczyszczeń przez korzenie, a także na zewnątrz – z udziałem enzymów wydzielanych do rizosfery i stymulujących rozwój mikroorganizmów, które są odpowiedzialne za detoksykację. Powstałe w tym procesie produkty rozpadu zanieczyszczeń służą później do budowy nowych tkanek roślinnych.
Metoda fitoekstrakcji polega na wykorzystaniu zdolności roślin do pobierania zanieczyszczeń przez system korzeniowy i ich późniejszego przeniesienia do organów nadziemnych. Proces fitoekstrakcji składa się z trzech etapów: unieruchomienia niepożądanej substancji w glebie, pobrania jej przez system korzeniowy i transportu do części nadziemnych rośliny.
W procesie fitostabilizacji wykorzystuje się zdolność roślin do zatrzymywania zanieczyszczeń w korzeniach. Fitostabilizacja zachodzi na drodze adsorpcji na powierzchni korzeni, adsorpcji do ich wnętrza i wytrącenia w strefie korzeniowej.
Dodatkowo system korzeniowy powoduje unieruchomienie gleby i zawartych w niej zanieczyszczeń. Dzięki temu nie dochodzi do erozji powietrznej i wodnej, a zanieczyszczenia nie przemieszczają się do głębszych warstw profilu glebowego.
Fitowolatylizacja to proces pobierania zanieczyszczeń ze skażonej wody lub gleby i czynnego parowania zanieczyszczenia przez aparaty szparkowe do atmosfery.
Fitofiltracja polega na zastosowaniu roślin lub wysuszonej biomasy do oczyszczania wód z niepożądanych pierwiastków. Jako biomasę stosuje się wysuszone rośliny lub ich organy. Do fitofiltracji zaliczamy ritofiltrację i szuwarowe oczyszczanie ścieków.
