Budownictwo należy do najbardziej energochłonnych sektorów gospodarki. Szacuje się, że odpowiada za około 40% globalnej emisji CO2. Budując dom powinniśmy mieć na uwadze nie tylko jego energooszczędność, ale również materiały, jakich używamy do jego wznoszenia. Przyjrzyjmy się najczęściej używanym ekologicznym materiałom budowlanym.
Drewno
Drewno jest najczęściej używanym naturalnym budulcem przy konstruowaniu domów. W tradycyjnym budownictwie zazwyczaj używa się go do tworzenia konstrukcji szkieletowych lub elewacji budynku.
To, co świadczy o ekologiczności drewna w budownictwie to fakt, że odznacza się ujemną emisją CO2. Oznacza to, że, w przy produkcji materiałów drewnianych i w trakcie budowy domu produkuje się mniej CO2, niż drzewo wykorzysta podczas swojego życia do produkcji tlenu. Korzystając z drewna przy budowie domu, należy pamiętać o dwóch ważnych rzeczach. Po pierwsze, najlepiej, jeśli użyjemy drewna z pobliskich tartaków. Dzięki temu ograniczymy produkcje CO2 przy transporcie. Drugą ważną rzeczą, jest to, aby drewno posiadało certyfikat FSC (Forest Stewardship Council), dzięki temu będziemy mieć pewność, że zostało pozyskane w zrównoważony sposób.
Drewno jako materiał budowlany ma niewątpliwe zalety. Bardzo dobrze pochłania dźwięki. Zapewnia naturalną i korzystną termoregulację, dzięki czemu latem w domu będzie chłodniej, a zimą cieplej. W domu tworzy się również naturalny mikroklimat, który zapewnia utrzymanie optymalnej wilgotności i jest bardzo korzystny dla alergików.
Słoma
Słomą nazywamy suche łodygi zbóż oraz roślin włóknistych. W budownictwie najczęściej używa się słomy pszenicznej, orkiszowej lub żytniej. Pozostałe rodzaje zbóż są z reguły zbyt niestabilne, by móc ich z powodzeniem używać. Słoma jako budulec posiada wiele zalet. Przede wszystkim na uwagę zasługuje ekologiczny charakter jej pozyskiwania. Każdego roku, z tego samego pola możemy otrzymywać kolejne porcje budulca, a do produkcji słomy potrzebnej na postawienie 1m2 ściany wykorzystamy około 3kwh energii, co jest wartością kilkukrotnie niższą niż w przypadku innych metod.
Istnieją dwie główne technologie budowy domów za pomocą kostek słomy:
Nośna technika budowania, w której kostek słomy używa się jako głównego budulca ścian. Ułożone są one jedna na drugiej, przenosząc ciężar dachu na fundament. Nie ma w tym wypadku potrzeby korzystania z innych podpór. Jako tynku zazwyczaj używa się wtedy gliny.
Nienośna technika budowania polega na wcześniejszym zbudowaniu konstrukcji szkieletowej, która przyjmuje obciążenie dachu i stabilizuje ściany. Słoma służy w tym wypadku tylko jako wypełnienie i izolacja termiczna.
Słoma jest świetnym izolatorem. Współczynnik przenikania ciepła sprasowanej słomy wynosi 0,04 W/mK i jest dokładnie na takim samym poziomie co styropianu lub wełny mineralnej. Świetnie więc sprawdzi się jako izolacja w domach z drewna.
Ziemia i glina
Jest to prawdopodobnie najstarszy budulec wykorzystywany do produkcji domów. Od tysięcy lat z powodzeniem był stosowany do budowy różnego rodzaju budynków i konstrukcji. Oczywiście dzisiaj budynki z użyciem tych materiałów nie przypominają lepianek budowanych przez naszych przodków.
Do największych plusów użycia ziemi lub gliny przy budowie domu należy zaliczyć ich naturalność i dostępność. Glina świetnie akumuluje ciepło, dlatego w przeszłości była używana przy konstrukcji pieców kaflowych. Bardzo dobrze wchłania i oddaje wilgoć, dzięki temu wewnątrz budynku panuje dobry klimat dla ludzkiego organizmu. Glina ogranicza również powstawanie kurzu, co jest doskonałą wiadomością dla alergików. Ponadto po zakończeniu eksploatacji domu, jest on całkowicie biodegradowalny.
Do największych wad glinianych domów należy zaliczyć ich grubość. Technologia budowy wymaga, aby ściany miały odpowiednią nośność i wytrzymałość. Dlatego ściany muszą mieć odpowiednią grubość, zwykle około 60 cm. Dzięki temu mają co prawda dobrą izolację akustyczną i termiczną, ale odbywa się to kosztem zmniejszenia powierzchni użytkowej domu. Na uwagę zasługuje również fakt, że technologia ta nie jest popularna, dlatego może wystąpić problem ze znalezieniem odpowiedniego wykonawcy.
Beton konopny
Materiałem budowlanym, który z roku na rok zyskuje na popularności jest konopia. Pomimo że zazwyczaj kojarzy nam się z nielegalnymi substancjami, konopia przemysłowa z powodzeniem wykorzystywana jest do budowy domów.
Materiałem, z którego korzysta się przy budowie jest beton konopny. Poza nazwą nie ma on za wiele wspólnego z tradycyjnym betonem. Do jego produkcji wykorzystuje się paździerze konopne (zdrewniałe części łodygi) zmieszane ze spoiwem na bazie wapna.
Beton konopny jest świetnym izolatorem, jest niepalny, ma również właściwości bakteriobójcze i jest odporny na rozwój grzybów i pleśni. Tak, jak inne naturalne materiały ma doskonałe właściwości izolacji akustycznej i dużą pojemność cieplną (zdecydowanie większą niż np. wełna mineralna).
Współczynnik przewodności cieplnej wynosi około 0,008 W/(m∙K), co jest gorszym wynikiem niż w przypadku sprasowanej słomy, jednak przy odpowiedniej grubości ścian (około 40cm), dom nie będzie potrzebował dodatkowej izolacji. Co ważne, dom zbudowany z betonu konopnego, jest całkowicie biodegradowalny.
Dzięki swojej lekkości doskonale nadaje się do izolacji termicznej dachu, ale także ścian i podłóg. Przy budowie domu, zazwyczaj najpierw stawia się szkielet wykonany z drewna, a beton konopny służy jako wypełnienie przegród. Dzięki takiej konstrukcji dom jest termicznie szczelny i nie występują w nim mostki termiczne, czyli miejsca którymi może uciekać ciepło.
Podsumowanie
Naturalne materiały do produkcji domu mogą z dobrym skutkiem zastąpić tradycyjne. W zależności od rodzaju materiału, ich właściwości termiczne i konstrukcyjne będą porównywalne albo nawet lepsze niż w przypadku sztucznych prefabrykatów. Największy problem jaki stoi przed osobami, które zdecydują się na którąś z wyżej opisanych technologii, może być trudność ze znalezieniem odpowiedniej firmy budowlanej specjalizującej się w tego typu budownictwie. Jednak z roku na rok popularność ekologicznych materiałów rośnie, możemy więc spodziewać się większej liczby firm oferujących tego typu usługi.
To o czym jeszcze warto pamiętać, to że decydując się na użycie naturalnych materiałów, dobrze jest korzystać z usług lokalnych przedsiębiorców. Ograniczamy w ten sposób emisje szkodliwych substancji przy transporcie, a przy okazji wspieramy lokalny biznes.
