2 lutego obchodzimy Światowy Dzień Mokradeł (World Wetlands Day) z okazji rocznicy podpisania konwencji ramsarskiej 2 lutego 1971 roku – międzynarodowego porozumienia na rzecz ochrony i utrzymania w niezmienionym stanie obszarów określanych jako „wodno-błotne”. Święto obchodzone jest od 1997 roku. Dziś sieć obszarów Ramsar jest największą na świecie siecią obszarów chronionych, obejmującą ponad 2400 terenów o łącznej powierzchni ponad 250 mln hektarów, czyli około 13-18% wszystkich terenów podmokłych lądowych i przybrzeżnych świata. Celem corocznych, międzynarodowych obchodów Światowego Dnia Mokradeł jest podnoszenie świadomości na temat potrzeby ochrony terenów podmokłych, podkreślenie ich znaczenia w ekosystemie i roli, jaką odgrywają w łagodzeniu zmian klimatu.
W tym roku tematem przewodnim jest „Działanie terenów podmokłych na rzecz ludzi i przyrody”, który ma zwrócić uwagę na zrównoważone użytkowanie terenów podmokłych i promować działania na rzecz ich ochrony. Tegoroczny Światowy Dzień Mokradeł będzie obchodzony po raz pierwszy jako Międzynarodowy Dzień ONZ.
Mokradła odgrywają kluczową rolę w bezpieczeństwie wodnym. Odpowiadają za pielęgnowanie złożonych ekosystemów, są siedliskiem dla ogromnej liczby gatunków roślin i zwierząt i stanowią barierę przed klęskami żywiołowymi, takimi jak powodzie. Pomagają również zapobiegać erozji gleby i retencjonować wodę. Dodatkowo pełnią również funkcję magazynów węgla i stanowią jeden z najważniejszych pochłaniaczy gazów cieplarnianych, takich jak dwutlenek węgla.
Niestety szacuje się, że w skali całego świata, około 85% terenów podmokłych obecnych w 1700 roku zostało utraconych do roku 2000, a wiele z nich osuszono, aby zrobić miejsce pod inwestycje, rolnictwo lub inne cele gospodarcze. Obszary podmokłe znikają z powierzchni naszej planety trzy razy szybciej niż lasy, a ich utrata oznacza egzystencjalne zagrożenie dla setek tysięcy gatunków zwierząt i roślin.
„Wiemy, że 40% roślin i zwierząt na świecie jest uzależnionych od terenów podmokłych i wiemy, że bez nich nie możemy osiągnąć celów zrównoważonego rozwoju, które sobie wyznaczyliśmy.” – tłumaczy Ivonne Higuero – Sekretarz Generalny Konwencji o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków Zagrożonych Wyginięciem (CITES).
Wśród naturalnych obszarów podmokłych możemy wyróżnić wiele odmiennych typów terenów. Torfowiska arktyczne zawierają prawie połowę światowego węgla organicznego w glebie, głównie w postaci trwale zamrożonego torfu. Z kolei słone bagna występujące w regionach przybrzeżnych, szczególnie na średnich i wysokich szerokościach geograficznych, są ważnymi siedliskami dla różnorodnej fauny, reprodukcji ryb, składowania węgla i ochrony samego wybrzeża. Porastające m. in. wyspy Indonezji i Malezję, torfowiskowe lasy bagienne, pomimo tego, że stanowią zaledwie 3% powierzchni lądów Ziemi, są naszym największym naziemnym magazynem węgla organicznego.
Warto także wiedzieć, że bardzo korzystne dla środowiska mogą być również sztuczne tereny podmokłe, takie jak zbiorniki i stawy rybne, które pomagają schładzać planetę i wchłaniać węgiel. Stworzone przez człowieka tereny podmokłe wykorzystują naturalne procesy oczyszczania roślinności, gleby i drobnoustrojów w celu usunięcia zanieczyszczeń ze ścieków, a gdy są odpowiednio zaprojektowane, mogą służyć jako istotne azyle bioróżnorodności i przystanki migracji. Tworzenie takich obszarów to stosunkowo niedrogie inwestycje poprawiające bezpieczeństwo wodne, co czyni je ważnymi dla adaptacji do zmian klimatu.
Źródło: www.un.org, www.unep.org