Jak udowadniają liczne programy readaptacyjne, więziennictwo również może być zielone. Działania na rzecz środowiska wśród osadzonych są konsekwentnie prowadzone od lat, a nowych inicjatyw wciąż przybywa. Także sama infrastruktura zakładów karnych ulega przekształceniu.
Zielona resocjalizacja – Z troską o ptactwo i czworonogi
Autorskie projekty tworzone przez kadry penitencjarne, efektywnie wspomagają proces resocjalizacji więźniów, jednocześnie stanowiąc istotne wsparcie dla nadleśnictwa czy schronisk. A nade wszystko samych zwierząt.
Zakład Karny w Cieszynie dba o edukację osadzonych, uwrażliwiając ich m.in. na losy zagrożonych wyginięciem ptaków. Jest to jeden z punktów programu „Ekologia – kształtowanie empatii poprzez pomoc dzikim zwierzętom”. Obejmuje on również poszerzanie wiedzy skazanych w zakresie ogólnej troski o przyrodę.
Dodatkowo inicjatywa wspomagana jest poprzez stolarski kurs zawodowy, w ramach którego powstają budki lęgowe (głównie dla wróbli) przekazywane Nadleśnictwu Ustroń oraz Urzędowi Miasta Cieszyn. Podobne konstrukcje wykonywane są przez osadzonych również w wielu innych więzieniach.
Zakład Karny w Krakowie-Nowej Hucie wsparł w ten sposób Nadleśnictwo Niepołomice. Karmnik i budki lęgowe znalazły swoje miejsce na Polanie Edukacyjnej Sitowiec w Woli Batorskiej, sąsiadującej z Puszczą Niepołomicką.
Natomiast w ramach programu „Tworząc dobro” Nadleśnictwo Sucha Beskidzka – Lasy Państwowe cyklicznie zyskuje budki i karmniki od wadowickiego więzienia, z którym współpracuje od lat.
Aktywność na rzecz zwierząt wśród więźniów przejawia się jednocześnie w udzielaniu pomocy schroniskom. Służą temu liczne akcje i programy resocjalizacyjne, takie jak np. „Resort sprawiedliwości pomaga”, w ramach którego Schronisko dla Bezdomnych Zwierząt w Kiczarowie zyskało budy wykonane przez osadzonych z Zakładu Karnego w Stargardzie.
Schroniska korzystają nie tylko z wytworów rzemieślniczej pracy osób pozbawionych wolności. Oddział Zewnętrzny w Kaliszu wspiera lokalne schronisko poprzez wolontariat. Skazani przygotowują zwierzęta do życia wśród nowej rodziny, trenują psy, a nawet dotrzymują towarzystwa kotom.
Współczesne więziennictwo, czyli recykling, kultura i modernizacja
Jednak inicjatywy podejmowane w więzieniach mają dużo szerszy zakres. Przejawiają się bowiem zarówno w okazjonalnych wydarzeniach, jak i codziennej pracy, co znakomicie ilustruje przykład zabrzańskiej jednostki.
Recykling odpadów oraz segregacja śmieci przez skazanych znajduje tam swoje odbicie w wielu twórczych działaniach, takich jak tworzenie ozdób czy szycie ekologicznych toreb na zakupy. Co więcej, Tarnogórskie Centrum Kultury również skorzystało z działań zabrzańskich osadzonych. Funkcjonariusze Zakładu Karnego w Zabrzu przekazali instytucji kilka worków plastikowych nakrętek oraz butelek, mających wesprzeć budowę instalacji przedstawiającej rafę koralową. Działanie ma na celu zwrócić uwagę społeczeństwa na problem zanieczyszczenie wód.
O edukację ekologiczną i recykling śmieci dbają także areszty śledcze. Nawet sama modernizacja placówek ma je lepiej przystosować do ochrony środowiska.
– W ramach zakończonego zadania inwestycyjnego wykonano termomodernizację budynku kuchni w Areszcie Śledczym w Gliwicach, zamontowano odnawialne źródła energii w postaci instalacji solarnej oraz zakupiono nowe energooszczędne urządzenia kuchenne. Ważnym aspektem jest też edukacja ekologiczna osób odbywających karę pozbawienia wolności. W gliwickim areszcie podejmujemy działania informacyjno-edukacyjne ze szczególnym naciskiem na gospodarkę odpadami komunalnymi i ich segregację. Stale prowadzona jest też zbiórka plastikowych nakrętek, które następnie przekazywane są na rzecz pomocy chorującym dzieciom. Tym sposobem oprócz budowania świadomości ekologicznej osadzonych uwrażliwia się ich na problemy innych oraz uczy zachowań prospołecznych. Skazani dowiadują się, jak wiele zależy się od jednego, najmniejszego gestu i zachowania – zarówno w dbaniu o środowisko jak i pomaganiu innym – informuje specjalnie dla Ekoguru.pl st. szer. Natalia Szarapow Rzecznik Prasowy Dyrektora Aresztu Śledczego w Gliwicach.
Coraz częściej można też spotkać się z instalacjami fotowoltaicznymi na dachach więzień. Rozwiązania z zakresu OZE wdrożył już m.in. Zakład Karny w Krakowie-Nowej Hucie. Co istotne, działania na rzecz wykorzystania odnawialnych źródeł energii wchodzą w szeroki zakres dofinansowań z Funduszu Spójności.
Skorzystał z niego np. Zakład Karny w Krzywańcu w ramach projektu „Poprawa efektywności energetycznej budynków Zakładu Karnego w Krzywańcu”. Realizacja była przeznaczona na lata 2014-2020, a jej wartość oszacowano na 9 413 395,92 zł, z czego unijne dofinansowanie liczyło 7 976 545,91 zł.
Ograniczenie wolności i nieograniczona ekologia
Mapa polskiego więziennictwa obfituje w wydarzenia sprzyjające budowaniu postawy ekologicznej wśród więźniów. Dotyczy to zarówno ukierunkowania kursów zawodowych na pomoc zwierzętom, jak i działań w ramach wolontariatu czy inicjatyw kulturalnych. Dość wspomnieć, że tegoroczny Ogólnopolski Przegląd Prezentacji Multimedialnych lub Filmów odbył się pod hasłem „Chcę być EKO – Ekologia w jednostkach penitencjarnych”. Pierwsze miejsce zajął Areszt Śledczy w Koszalinie za prezentację pt. „Okaż kulturę i chroń naturę”. Resocjalizacja może więc też mieć swoją zieloną stronę.