Ponad 240 organizacji i ruchów popiera Manifest Leśny. Jego sygnatariusze domagają się zmiany podejścia w kwestii ochrony polskich lasów. Genezy tej oddolnej inicjatywy należy szukać w okresie, gdy przez nasz kraj przetaczały się protesty ekologów sprzeciwiających się nadmiernym trzebieżom w lasach. Tak było m.in. w przypadku Inicjatywy Dzikie Karpaty, Fundacja Lasy i Obywatele, Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Pracownią na rzecz Wszystkich Istot, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, Greenpeace Polska, Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze, Stowarzyszenie MODrzew, które wspólnie powołały inicjatywę Wspólny Las zrzeszającą oddolne ruchy leśne. Finalnie stworzono manifest zawierający 10 postulatów dotyczących przyszłości zasobów leśnych w Polsce. Znalazły się w nim zapisy zakładające m.in. minimum 20% lasów wyłączonych z użytkowania gospodarczego, zaś kolejne postulaty to:
– Społeczeństwo powinno mieć realny wpływ na decyzje o lasach
– Dość marnowania pieniędzy z eksploatacji lasów
więcej środków na ochronę przyrody!
– Koniec z wydatkami Lasów Państwowych na cele niezwiązane z podstawową działalnością
– Konieczna jest sprawiedliwa społecznie transformacja obszarów cennych przyrodniczo
– Godna praca w lesie dla wszystkich, w tym dla pracowników firm leśnych i parków narodowych
– Wykorzystujmy drewno racjonalnie, nie palmy nim w elektrowniach
– Gospodarka leśna powinna uwzględniać wymogi ścisłej ochrony gatunkowej
– Społeczeństwo musi mieć możliwość sprawdzenia legalności gospodarki leśnej w sądzie
– Pełny dostęp do informacji o lasach i ochronie przyrody dla społeczeństwa i organizacji przyrodniczych.
Najważniejszą wydaje się dezyderata domagająca się ustanowienia na poziomie minimum 20% obszary lasów wyłączonych z użytkowania gospodarczego zwłaszcza tych miejskich i podmiejskich, które pełnią bardzo ważne funkcje społeczne. Kolejne dotyczą realnego wpływu społeczeństwa na decyzje o lasach czy sprawiedliwa społecznie transformacja obszarów cennych przyrodniczo, pełnego dostępu do informacji o lasach, dostosowanie polskich przepisów do wyroku TSUE z 2 marca 2023 roku, stworzenie szerokiego zespołu ds. nowej Ustawy o lasach i reformy polityki leśnej.
Dokument powstał przed wyborami i był rodzajem probierza tego, co w swoich programach względem ochrony przyrody proponują poszczególne partie. Jego autorzy zwracali wówczas uwagę, że polskie lasy są źle zarządzane, zaś w ciągu ostatnich 30 lat skala wycinek w lasach wzrosła ponad dwukrotnie. W 2022 r. leśnicy pozyskali 42 mln m sześć. drzew ,uzyskując 15 mld zł przychodu. Ale wraz z eksploatacją naszych lasów, pogarsza się ich kondycja. Stan prawie 50% siedlisk leśnych Natura 2000 w Polsce jest niewłaściwy, a stan 30% pogorszył się.
Manifest był więc swego rodzaju sprawdzianem woli politycznej, zaś wypracowanie wspólnych postulatów przed 240 „zielonych” organizacji dowodzi, że sprawy ochrony lasów przestała być ważna dla garstki zapaleńców, a stała się jednymi z najważniejszych kwestii w krajowej polityce.
W styczniu 2024 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska podjęło decyzję o ochronie najcenniejszych przyrodniczo lasów w Polsce przed wyrębem, zaś we wrześniu podjęło decyzję o przedłużeniu moratorium. Zgodnie z zapowiedziami resortu klimatu zakaz wyrębu będzie obowiązywać do momentu zagwarantowania trwałej ochrony ujętych w poleceniu lasów, potwierdzonej przez ministra właściwego do spraw środowiska. Aktualizacja obszaru obowiązywania moratorium będzie odbywała się w drodze indywidualnych odstępstw na wniosek dyrektorów regionalnych dyrekcji LP.
MKiŚ zapewnia, że zmiany w ochronie są konieczne z uwagi na oczekiwania społeczeństwa, pilne potrzeby przyrodnicze i regulacje Unii Europejskiej, a także konkluzji będących wynikiem Ogólnopolskiej Narady o Lasach (ONOL), które mają wskazać dalsze kierunki zmian.
Niezależnie organizacje skupione wokół Manifestu Leśnego zdecydowały się na List Otwarty do Ministerstwa Klimatu i Środowiska. W liście otwartym organizacji, grup i ruchów leśnych i społecznych do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, sygnatariuszki i sygnatariusze piszą:
“Z wielką nadzieją przyjęliśmy pierwsze, ogłoszone w zeszłym tygodniu symboliczne wyłączenia z pozyskania w roku 2024. Z nadzieją przyjmujemy również zapowiedź powołania okrągłego stołu w sprawie lasów. Cieszy nas, że w nowym Ministerstwie Klimatu i Środowiska decyzje podejmują osoby rozumiejące wartość przyrody. Wartość przyrody samoistną, dla niej samej, ale też wartość przyrody dla dobrostanu i jakości życia ludzi.Rozumiemy potrzebę chwili i symbolikę pierwszych wyłączeń obszarów leśnych z wycinki. Decyzja o pierwszych wyłączeniach była zapewne decyzją trudną. Na zabezpieczenie swoich lasów przed zbyt intensywną eksploatacją czekają obecnie setki społeczności w Polsce”.
W maju 2024 r. do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafiła ustawa o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody. Jeden z jej zapisów mówi o utworzeniu Krajowej Rady Leśnej. Ma ona składać się z 15 członków powoływanych przez ministra właściwego do spraw środowiska na 3-letnią kadencję, a jej zadaniem ma być opiniowanie strategii, planów i programów dotyczących leśnictwa, opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących lasów, w tym narodowego programu leśnego, opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących lasów, a także przedstawianie wniosków i opinii w sprawach leśnych — poinformowano w uzasadnieniu.
Źródło: gov.pl
