Zazielenienie rynku, ścieżka rowerowa wzdłuż ogrodu botanicznego, zielone parkingi, odnowa parków i stawów, ogrody deszczowe i łąki kwietne czy zielone parkingi to wszystko powstaje w Mikołowie. Ta 40 tysięczna gmina w województwie śląskim uzyskała największe (prawie 10 mln złotych) dofinansowanie w kraju na zielono-błękitną infrastrukturę z tzw. Funduszy Norweskich. Cały projekt Mikołów dla Klimatu wart jest ponad 11,6 mln zł i realizowany będzie do końca 2023 r.
„Na ten rok zaplanowano budowę ścieżki pieszo-rowerowej biegnącej od skrzyżowania w Mokrem do Bujakowa. Wzdłuż 3,5 km odcinka zasadzonych zostanie 350 drzew i ponad półtora tysiąca krzewów. Wzdłuż ścieżki powstaną mokradła i ogrody deszczowe. Dodatkowo 1200 m2 powierzchni zostanie obsiane rodzimymi bylinami i trawami, co również pozytywnie wpłynie na gospodarkę wodną. Trasa ta prowadzić będzie między innymi do Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie- Mokrem. Dodatkowo w pięciu lokalizacjach postawione zostaną tzw. „zielone przystanki”. Zazielenienie wiat wraz z systemem odprowadzania nadmiaru wód deszczowych i nasadzeniami wokół lokalnie pozwoli zniwelować efekt tzw. „wyspy ciepła”. Wyczyszczony ma zostać XIX-wieczny staw w Parku w Mokrem, zaś na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego, ma powstać terenowa sala edukacyjna czyli drewniana altana wyposażona w „zielony” dach z systemem odprowadzania wód deszczowych do gruntu i zbiornika podziemnego” – wymienia wiceburmistrz Mikołowa Mateusz Handel.
Czym są i na co można wydać
Fundusze Europejskiego Obszaru Gospodarczego i norweskie to nic innego jak wkład finansowy Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w zmniejszanie nierówności społeczno-ekonomicznych w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) oraz w umacnianie stosunków dwustronnych z 15 państwami członkowskimi UE z Europy Środkowej i Wschodniej. Jednym z obszarów, które mogą zostać dofinansowane z tych funduszy jest ekologia. Wnioski na dofinansowanie mogą składać m.in. samorządy chociażby uczestnicząc w projekcie „Miasto z klimatem”, z którego fundusze przeznaczane są na rozwój zielono-niebieskiej infrastruktury.
Wśród samorządów, które pozyskały wsparcie można wymienić Grodzisk Mazowiecki, który otrzymał dofinansowanie 4,6 mln zł, zaś całkowity koszt projektu wynosi 6,3 mln zł. Pieniądze pochodziły w 85% z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG), a 15% z budżetu państwa. Środki te wydano między innymi na remont Placu Wolności, który został wyremontowany i odmieniony, obsadzony drzewami, rabatami z fontanną.
Kolejny przykład to Związek Gmin Dorzecza Wisłoki, który pozyskał w sumie ponad 9,7 mln zł na działania, które będą zrealizowane na terenie gmin: Dębica, Jasło, Brzostek, Chorkówka, Czarna, Dębica, Jasło, Jedlicze, Jodłowa, Pilzno, Sękowa, Skołyszyn, Szerzyny, Tarnowiec, Żyraków wraz z partner norweskim – Norwegian Association for Green Infrastructure. Za te pieniądze w gminie Pilzno mają zostać zamontowane lampy hybrydowe, postawione ławki solarne z możliwością ładowania urządzeń mobilnych, stworzona łąka kwietna, a także ogólnodostępne zbiorniki na wodę deszczową, którą będzie można wykorzystać np. do podlewania kwiatów. W Jaśle realizowana będzie między innymi rewitalizacja Placu Inwalidów Wojennych z pasażem – zielonej enklawy w przestrzeni miejskiej, urządzenie terenu spacerowego w okolicy winnicy miejskiej z nasadzeniem drzew i małą architekturą. W Dębicy zostanie przebudowany betonowy plac pomiędzy Biblioteką Publiczną a Galerią MOK na ogólnodostępny Skwer Miejski „Ogród Sztuki”, utworzone będą parki kieszonkowe „Ogrodowa”, „Batorego” i „Matejki”, w Ogródku Jordanowskim urządzona zostanie mała architektura i wykonane będą prace pielęgnacyjne drzewostanu. Natomiast w Gminie Jasło w miejscowości Szebnie zaplanowano rewitalizację dwóch zbiorników wodnych, zostanie przywrócona ich zdolność retencyjna. Integralną częścią przedsięwzięcia są szerokie działania edukacyjno-informacyjne skierowane do różnorodnej grupy odbiorców, mające za zadanie podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Dotację na projekt „Realizacja inwestycji w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury na terenie gmin należących do Związku Gmin Dorzecza Wisłoki” przyznano w ramach programu „Środowisko, energia i zmiany klimatu” współfinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021. W tym konkursie wystartowało 91 projektów z całej Polski, z czego dofinansowanie uzyskało tylko 19 najwyżej ocenionych przedsięwzięć.
Kolejny przykład to realizacja umowy o dofinansowanie projektu: „Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna”.
Beneficjentem projektu jest Fundacja Sendzimira. Finansowany jest w 85 % ze środków Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu, z czego 85% wsparcia pochodzi z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) a 15% z budżetu państwa. Całkowity koszt projektu wynosi 3,9 mln zł (895 tys. euro), w tym przyznane dofinansowanie to 3,3 mln zł (761 tys. euro). Efektem tych działań ma być powstanie m.in.: Izerskiego Centrum Adaptacji do zmian klimatu oraz ścieżka edukacyjna Zielona Leśna pokazująca modelowe rozwiązania oparte na przyrodzie, które sprzyjają zachowaniu wody w krajobrazie.
Powstanie też Mapa rozwiązań sprzyjających retencji. Znajdą się tam przykłady małych obiektów błękitno-zielonej infrastruktury, takich jak: ogrody deszczowe, niecki czy stawy retencyjne. Przedsięwzięcie będzie realizowane w partnerstwie z Gminą Leśna i firmą doradczą COWI z Norwegii. Partner z Norwegii wesprze jego realizację wiedzą i doświadczeniem w zakresie kompleksowych systemów błękitno-zielonej infrastruktury. Umowę o dofinansowanie zawarto 1 grudnia 2021 roku. Planowana data zakończenia realizacji projektu to 30 listopada 2023 roku.
Źródła m.in.: UM Mikołów, Ministerstwo Klimatu i Środowiska
